Excerpt
RHAGYMADRODD.
Mae yr awyddfryd cynyddol sydd yn mhlith y Cymry i ymgydnabod yn fwy â’r iaith Saesoneg yn un o arwyddion gobeithiol yr amserau. Am bob un o’n cydgenedl ag oedd yn deall Saesoneg yn nechreuad y ganrif hon, mae yn debyg na fethem wrth ddyweud fod ugeiniau os nad canoedd yn ei deall yn awr. O’r ochor arall, y mae rhifedi mwy nag a feddylid o’r Saeson sy’n ymweled a’n gwlad yn ystod misoedd yr hâf yn gwneuthur ymdrech nid bychan i ddysgu Cymraeg.
Ond mae yn eglur nas gall neb feistroli iaith estronol heb gymorth geiriaduron. Nis gellir dyweud fod y gwahanol Eiriaduron sydd yn awr ar y maes yn rhai ymarferol o herwydd y mae ynddynt filoedd o eiriau nad arferwyd erioed, ac ond odid nad arferir byth; ac y mae hyny, wrth reswm, yn chwyddo y gwaith, nes peri ei fod allan o gyraedd y dosparth iselradd. Geiriadur rhad ymarferol yw hwn i’r lluaws nad allant hyfforddio i gael rhai mwy.
Ond er fod llawer o’r geiriau anarferedig wedi eu gadael allan, eto y mae yn cynwys pob gair sydd mewn arferiad gyffredin wrth siarad ac ysgrifenu.
Cymerwyd gofal mawr yn narlleniad y tafleni, fel yr hyderir nad oes ynddo un gwall gwerth ei nodi.
Rhagfyr 14, 1861.
ABREVIATIONS USED IN THE WORK.BYRIADAU ARFEREDIG YN Y GWAITH.a. or adj., adjective, enw gwan
ad. or adv., adverb., rhagferf
con. or conj., conjunction, cysylltiad
int. inter, or interj., interjection, cyfryngiad
n., noun, enw cadarn
pre. or prep., preposition, arddodiad
pref., prefix, blaenddodiad
pr. or pro., pronoun, rhagenw
v., verb, parwyddiad
GEIRIADUR CYMRAEG A SAESONEGWELSH-ENGLISH DICTIONARYA, an interrogative adverb, “A ddaw efe?” An affirmative adv. “Efe a ddaw.”
A, ac, con. and, as
A, ag, prep. with
A, pron. who, which, that
A, int. oh
A, prefix, as, athref from tref
Ab, or ap, n. m. a son
Ab, Epa, n. m. ape, monkey
Abad, n. m. an abbot
Abadaeth, n. f. abbacy
Aber, n. m. the fall of one river into another, or into the sea, a confluence of water
Aberth, n. m. oblation, sacrifice
Aberthiad, n. m. a sacrificing
Aberthu, v. to sacrifice
Aberthwr, n. m. sacrificer
Aberu, v. to disembogue
Abl, a. able, powerful, wealthy
Abledd, n. m. ability, power
Abrediad, n. m. transmigration
Abredu, v. to transmigrate
Abrwysg, a. unwieldy; heavy
Abrwysgaw, v. to inebriate
Abrwyagl, a. huge, vast, immense
Absen, n. f. slander, detraction
Absenol, a. absent
Absenu, v. to slander, to back bite; to speak ill of any one
Absenwr, n. m. backbiter; absentee; slanderer
Abwy, n. m. a carcase, a carrion
Abwyd, n. m. a bait; fodder
Abwydiad, n. m. a baiting, a foddering
Abwydo, v. to bait, to feed
Abwydwr, n. m. one who baits
Abwydyn, n. m. a bait; a worm
Abwydyn v. cefn, the spinal cord
Ac, see A.
Acan, n. f. a saying; accent
Acen, n. f. accent
Acenawl, a. enunciative
Aceniad, n. m. accentuation
Acenu, v. to accent, to sound
Acw, ad. there, hence
Ach, n. f. a fluid liquid; a stem
Achles, n. f. succour, refuge, defence; manure
Achlesawl, a. succouring
Achlesiad, n. m. a succouring
Achlesu, v. to succour, to cherish
Achleswr, n....